UPDATE
Wegens hoogwater in Venlo is
Kantoor Kluifje de komende dagen niet bereikbaar.
Duimen dat we (met z'n allen) niet onder hoeven te duiken.
We hebben het gered!!
Onze gedachten gaat uit naar alle slachtoffers van het woeste water in Limburg, Duitsland, België, Oostenrijk en nu ook Nieuw-Zeeland.
Kluifje is medio deze week nog (beperkt) operationeel vanwege het inruimen.
Straffen. Persoonlijk heb ik er moeite mee. Zelfs boos worden kan ik geeneens. Wel kan het zo zijn dat bepaalde privileges door mij worden ingetrokken. Ik ben buitengewoon dol op mijn hond. Zeker verlang ik van hem dat hij luistert en zich welopgevoed gedraagt. Gehoorzaamheid hoeft echter geen slaafse opvolging van commando’s te zijn. Je kunt op een speelse manier gezag uitstralen door een andere weg te kiezen of het probleem te omzeilen.
Er zijn veel manieren om je hond om de tuin te leiden en toch te laten doen wat jij wilt. Zelfs, zonder dat hij dat in de gaten heeft. Honden zijn slim. Je moet als begeleider alleen inventiever zijn. Het hoeft niet per se uitgesproken te worden dat jij boss bent. Hij weet het en dat is voldoende.
Ik geloof in positief denken en uitdragen. Als je tegen je hond blijft herhalen dat hij lief en braaf is, gaat hij er vanzelf in geloven en zich daarnaar gedragen. De ultieme methode bestaat niet. Het is altijd maatwerk. Creatieve oplossingen zorgen voor alternatieven en voorkomen taakstraffen. Daar heb je enige vaardigheid voor nodig. Heb je deze niet, leer ze gaandeweg.
Elke hond is weleens ondeugend en de mijne vormt daar geen uitzondering op. Zo nu en dan vergeet hij gemakshalve de artikelen uit het wetboek van strafrecht en doet iets wat niet geoorloofd is. Selectief doof noem je dat. Hij negeert bijvoorbeeld het commando ‘hier!’. Hij is zich er terdege van bewust dat hij niet luistert en gaat er vanuit dat de consequentie zonder meer een vrijheidsberoving is: aanlijnen. Gevolg: hij neemt het ervan, de strafmaat blijft immers gelijk.
Opgelegde sancties na afloop werken niet. Daarom geef ik doelbewust een bijpassend bevel dat wel wordt opgevolgd zoals ‘ga!’ of ‘zoek!’. Zodoende is hij braaf in plaats van recalcitrant. De hond heeft heus wel door dat hij in de maling wordt genomen. Hij tekent geen bezwaar aan, omdat hij weet dat hij mazzelt, met wat je in juridische termen zou kunnen omschrijven als seponeren of vrijspraak vanwege verzachtende omstandigheden.
Tot slot mijn eindpleidooi. De meeste honden zijn van onbesproken
gedrag en hun dossier bevat weinig strafzaken. Honden houden zou een hobby
moeten zijn. De bedoeling van een liefhebberij is dat je met datgene bezig bent
wat je leuk vindt. Mopperen op je hond getuigt van weinig begrip. Opvoeden
blijft een interessant interactief samenspel tussen hond en begeleider.
Als een witte tornado zeilt ze door de gladde gang naar buiten. Op de grasmat is meer plaats om spelbuigingen te maken, elkaar uit te dagen, tikkertje te spelen en te worstelen. Als de witte wervelwind moe gespeeld is, koelt ze af in ons tuinvijvertje van 1m³. Evenals een kunstig modderspoor door het hele huis achterlaten van gehaaste voetstapjes.
Een nanoseconde ligt ze onbewogen. Dan hapt het blanke herderinnetje in haar eigen staart. Ongevraagd springt ze als een kat bij me op schoot. 'Je bent veel te groot en te zwaar', poeier ik haar af. Ze kwispelt laag en zucht diep de overtreffende trap van een uitgeblazen fontein spuitende walvis. Met een doffe bons laat ze zich op de houten vlonder vallen. Tegen het serredak tikt onophoudelijk een bromvlieg die niet doorheeft dat hij eenvoudig rechtdoor de vrijheid tegemoet kan. Het gezoem vangt tijdelijk haar aandacht. Tot ze met haar oren schudt en zichzelf weerspiegelt ziet in de tuindeur. Argwanend kijkt ze naar het silhouet van haar tweelingzus. Ze veert op en springt op de ligstoel die eigenlijk te smal voor haar is. Jolig bungelen haar voorpoten over de rand.
Ze knippert met haar ogen. Gaap. Ze wil niet toegeven aan de slaap. Ik aai haar. Ze is lief en onstuimig. 'Het hoort bij je leeftijd', fluister ik in haar verhoudingsgewijs te grote oren. Zachtjes en speels bijt ze in mijn hand. Ze hoort een onbekend geluid bij de buren. Het is de schuurdeur die door de tocht dichtslaat. Haar oren draaien als een periscoop om het geluid te traceren. Ze blaft kort en rent … naar de voordeur. Een bundel reclameblaadjes valt door de brievenbus. Met de poten op de vensterbank tuurt ze door het raam. Ze wiebelt haar nachtzwarte neus in de lucht. Hatsjie. De geur die ze opsnuift is van een door haar persoonlijk geproduceerde wind. Als ik om haar aanstelleritis lach, gaat ze demonstratief met de rug naar me toe liggen.
Ze is alweer op onderzoek in de tuin. Ze vindt een lang vermiste KONG onder een struik. Het robuuste rubber doorstaat de knaagtest met succes. Ze slobbert gulzig in de vijver. Het merendeel van het water sijpelt tussen haar flodderende lippen-op-de-groei door op de grond. Ze trekt een sprintje over het tuinpad. Ze is snel afgeleid en richt haar aandacht op de geruite deken die opgevouwen in de hondenmand ligt. Behendig zwiert ze hem overboord. Onbeholpen sjort ze het tuinkussen van de stoel naar de mand. Ze kijkt wijs.
Pubers! Ze valt in slaap op de rubberen deurmat. Het
vliegengordijn wiegt zachtjes heen en weer over haar snuit. Bij elke vlaag
beweegt haar ene oor. Zo abrupt als ze in slaap gevallen is, zo rap is ze
klaarwakker.
In Nederland zul je de nauw verwante Mastín Español en Mastín del Pirineo niet zomaar tegen het lijf lopen. Mocht je deze knuffelbeer in de vrije natuur tegenkomen, dan valt zijn eigenwijsheid het meest op. Hun uiterlijk nodigt uit om ze aan te halen, maar de muy grande perro heeft doorgaans geen boodschap aan andere mensen en honden.
Herkomst en
geschiedenis
De Mastín stamt af van de vroegere vecht- en drijfhonden die sinds mensenheugenis in Europa voorkomen. In Spanje werd de hond een verdienstelijk kuddebewaker en begeleider van schaapskudden. De zelfstandig werkende Mastín drijft zijn kudde niet bijeen, maar roept de schapen voor hun veiligheid bij zich. Op kilometerslange trektochten van de hoger gelegen weidegebieden naar de markt- en slachtplaatsen in de bewoonde wereld, beschermde de massieve hond de pluizige herkauwers tegen wolven, beren en veedieven. De hoeder kon ’s nachts rustig zijn ogen sluiten, de Mastín telde de schaapjes. In Spanje staat de Mastín Español ook bekend als Mastiff van Leon (noordwestelijke provincie), Mastiff van de Extremadura (regio in het binnenland) en Mastiff van La Mancha (historische regio Castilië – La Mancha gelegen in het zuidoosten.) Zijn noordelijke broer de Mastín del Pirineo, of Pyreneese Mastiff is idem dito een molossernakomeling, vandaar dat ze opeenvolgende nummers hebben gekregen: FCI groep 2 nummer 91 (Español) en 92 (del Pirineo), sectie 2.2.
Karakter
De Mastínes hebben een goudeerlijke inborst. Zomaar wat stekwoorden die op beide teddyberen toepasbaar zijn: tranquilo, (zacht)moedig, extreem oplettend, waaks, pienter en zelfstandig, een krachtige drang tot beschermen. De Español (reu circa 80 kg met een schofthoogte van 70 cm) hangt sterk aan zijn gezin en is iets rustieker en nobeler dan zijn maatje meer. De Mastín del Pirineo ( reu 55 – 70 kg met een schofthoogte van 78 cm) is weer wat zachtaardiger en mensvriendelijk. Hij maakt zich minder snel druk. Gezonde honden bereiken gemiddeld een leeftijd van acht à negen jaar. De uiterste houdbaarheidsdatum is tien jaar.
Sociaal gedrag
De Mastínes zijn, mits keurig opgevoed en goed gesocialiseerd, prettig in de omgang met huisgenoten, zowel mens als dier. De hond mist het jachtinstinct maar kan wel prooidrift vertonen. Fladderende kippen hebben voor de Mastín hetzelfde effect als een wapperende muleta op een stier. Kinderen geen bezwaar? Voor eigen kinderen (die geleerd hebben om respectvol met een hond om te gaan) is hij een prima familiehond. (Spelende) kinderen die niet tot zijn gezin behoren, kan hij als mogelijke vijand beschouwen. Net als bij elke andere hond, is voorzichtigheid met kinderen geboden. Tegenover onbekenden is de onverschrokken magnum uiterst wantrouwend. Op privéterrein zal hij nooit voor vreemden wijken. Hij verdedigt huis en haard (en vee) met zijn leven. Onderweg is de wollige reus voor andere honden benaderbaar: een korte begroeting van zijn kant, waarna hij de hond verder geen blik waardig gunt. De zelfverzekerde goeiige gigant gebruikt zijn tankpower gedoseerd, omdat hij zich van zijn fysieke superioriteit bewust is. Alleen als het onafwendbaar is, vecht hij.
Opvoeding en beweging
Mastínes zijn buiten in hun element. Niet zo verwonderlijk gezien de dikke vacht en hun oorspronkelijke habitat. Het liefst lummelen ze overdag om het huis op een megagrote omheinde lap grond. Het is hun favoriete bezigheid, naast liggen; van de boel in de gaten houden wordt je ook (geestelijk) moe. Pas als de zon ondergaat, komt het bakbeest tot leven. De baas hoeft in bed geen schaapjes te tellen. Hij weet dat zijn hond onafgebroken avonddienst draait. De beschermheer of -vrouw waakt en bewaakt, maar is geen overdreven blaffer. Hij slaat alleen alarm als het echt nodig is. Reuen zijn soms meer territoriumbewust en kunnen wat vaker hun donkere blaf die diep uit hun borstkast komt, laten horen. Bij indringers staat de Mastín vierkant achter zijn opgetrommelde baas die hoort wanneer het menens is. Ondanks de vrije uitloop mogen de beweeglijke Mastínes voor de broodnodige variatie graag op stap gaan: op het Nederlandse equivalent van de pampa wel te verstaan. Voor stedelijk gebied zijn ze volkomen ongeschikt. Ondanks dat het geen ruziezoekers zijn, is het veiliger het gevaarte aan de lijn te houden. Punto uno: omdat hij komt wanneer hm dat zin. Consequentheid, en luid en indringend toespreken om hem te motiveren om te luisteren geven het beste resultaat. Punto dos: met een grote hond ben je altijd de pineut als er wat gebeurt. Hij hoeft slechts zijn gewichtige kilo’s op een onderdeurtje te zetten en …
Voor beide rassen geldt dat ze commando’s niet subiet
opvolgen. Ze zijn gewend autonoom te werken en hun eigen beslissingen te nemen.
Als je je daarover druk maakt, is de Mastín ongeschikt voor jou. De Mastín
Español is een hond voor (ver)gevorderden, omdat hij, eerder dan de Mastín del
Pirineo, de confrontatie zal zoeken. Hij vraagt een flegmatieke eigenaar die
van nature overwicht uitstraalt.
Een hond met een sterke wil die qua gehoorzaamheid moeilijker te regeren is dus. Maar een harde of onrechtvaardige aanpak kan bij de hond minder prettige eigenschappen aan de oppervlakte brengen. Voer je de druk op dan zal hij tegendraads reageren. Bovendien heeft hij een geheugen als een olifant. Hem kwetsten of slecht behandelen, geeft een blijvende deuk in het wederzijds vertrouwen.
De grotere en zwaardere Mastín del Pirineo komt pas laat tot wasdom. Zo rond de leeftijd van drie tot vier jaar is de laatbloeier fysiek en mentaal volwassen. Voor ervaren hondenbezitters is de dikke beer redelijk naar je hand te zetten. Aanstaande problemen gaat hij veeleer uit de weg. Hij is een fijne gezinshond die wel, zoals gesteld, permanent zelfstandig beslissingen zal blijven nemen.
Gezondheid en
verzorging
Het ras heeft te kampen met HD. Heupdysplasie betekent letterlijk:
heupmisvorming. Het komt voor bij (middel)grote rashonden, bastaards en
kruisingen. HD is een aandoening met een multi-factoriële oorsprong. Dat wil
zeggen dat er géén eenduidige oorzaak voor de aandoening is aan te wijzen. Het
kan ontkiemen door erfelijke factoren (25%), uitwendige invloeden (voeding en
onstuimigheid van de hond) en een bepaalde ontwikkelingsstoornis van de
heupgewrichten. Doordat er teveel beweeglijkheid tussen dijbeenkop ten op
zichte van de heupkom is, treedt vervroegde slijtage in het heupgewricht op die
uiteindelijk leidt tot pijnlijke artrose.
Maagtorsie is een voorkomende doodsoorzaak bij de Mastínes. De officiële term voor een verdraaiing of kanteling van de maag is maagdilatatie-volvulus (MDV). Bij een maagtorsie draait de maag om zijn as waardoor de in- en uitgang worden afgesloten. Er zijn verschillende oorzaken die het risico op een maagtorsie vergroten. Een kleine opsomming: de kenmerken van een hond (grootte, gewicht)
Mastínes zijn allesbehalve grootverbruikers. Het voert waarschijnlijk terug naar tijden van weleer waar ze genoegen moesten nemen met wat onderweg voorradig was - denk hierbij aan de nageboorte van lammeren. Als huishond nuttigen ze twee karige maaltijden per dag. Om de geperste brokken appetijtelijker te maken, kan men er bouillon of een lepel sappige blikvoeding doormengen.
Bijzonder: teven worden slechts eenmaal per negen maanden tot een jaar loops.
Vacht
Naast het kleurverschil is er onderscheid in structuur. De Mastínes kennen per jaar twee ruiperioden. Bij beiden vereist de vacht regelmatige kam- en borstelbeurten.
De vacht van de Mastín Espaňol is van top tot teen dicht, grof en glad. Het is stevig dekhaar met overvloedige onderwol. Het haar over de rug en op de staart is langer dan aan de zijkanten van het lichaam. De kleur is blond met nuances naar rood, wolfsgrauw, zwart, black and tan, en gestroomd. Deze vacht behoeft iets minder onderhoud. Als je de haren in de rui laat zitten, ontstaan er dotten, net als bij bizon en kameel, die je kan afpellen.
De vacht van de Mastín del Pirineo is zwaar en dik, zacht zonder wollig te zijn. De grondkleur is wit met gekleurde platen op het hoofd, rond het oog, op de wangen, en op het kruis bij de staartaanzet. Je blijft aan het borstelen. Bij verharing moet de onderwol zo spoedig mogelijk verwijderd worden. Klitten en hotspots liggen op de loer.
De belangen van de Mastín Espaňol worden officieel behartigd door de Mastíno Napoletano Club Nederland. Een erkende rasvereniging die acht Molosserrassen vertegenwoordigt, en waar de Mastín eigenlijk een buitenbeentje is: www.mncn.nl. Vreemd genoeg is de Mastín del Pirineo er niet ondergebracht. Hij heeft geen erkende Nederlandse rasvertegenwoordiger.
In Spanje bestaat een show- en
werktype. In Nederland komt van de volbloeden enkel het showtype dat
gezeglijker en minder zwaar is, voor. De voorkeur bij het fokken gaat
tegenwoordig weer uit naar een lichter slag hond. Opvallend is dat er een
opmars gesignaleerd wordt van papierloze honden zonder referenties. Naar
stamboomhonden is minder vraag, omdat buitenlandse mengelingen - aangeboden via adoptie-organisaties op internet - de markt doorkruisen.
Kamperen is voor de een totale vrijheid, voor de ander is het afzien. Voor honden is kamperen: glamping, een samenvoeging van glamorous en camping. Niet vanwege het in de natuur verblijven in een combinatie van weelde en een bijzondere sfeer, maar de luxe van rond de klok doorbrengen bij de baas (en zijn gezin).
Voorbereidingen treffen
Menige hond vindt kamperen het einde. De reden daarvoor is dat hij in de nabijheid van zijn mens(en) mag blijven: close met je baas, wat wil een hond nog meer. Probeer vóór de grote vakantie een nachtje op een camping in eigen land uit. Test desnoods in eigen tuin. Vooraf oefenen is een spannend feestje. Sla het tijdelijke bivak op als het ’s nachts warm genoeg is en als er geen onweer of regen op komst is. Sleep een matras of een (zelf opblazend) thermo matje, en lekker veel kussens mee de tent in om comfortabel languit te luieren. Van stretchers en luchtbedden zijn niet alle honden gecharmeerd. Voor honden die normaliter niet in de slaapkamer of op bed mogen, is op gelijke hoogte slapen met je baas je van het. Het is een aparte gewaarwording voor hond en baas om in het holst van de nacht onder de Melkweg weg te zeilen en oog in oog met de Grote Beer en Kleine Beer te liggen. Laat over die uitheemse bosbewoners geen misverstand bestaan: voor je het weet blijft de hond in de waakstand. Beleef het nachtleven in je eigen achtertuin waar jullie je in het hart van een minibiotoop bevinden: onbekende raadselachtige geluiden thuis brengen, sporadisch verkeer in de verte, het ruisen van de wind door de bomen, ritselende blaadjes waar muizen en egels trippelen, en katten op de loer. Wij zien weinig in het donker, een hond ziet, ruikt en hoort ALLES. Doe er een schepje bovenop door op de tast fluisterend op ontdekkingstocht te gaan; zo verstoor je tevens de nachtdieren niet. Bij het ochtendgloren worden jullie gewekt door de bedrijvigheid van kwetterende vogels. Oefen alvast met je hond om ontspannen aangelijnd rond de tent te blijven, op de camping zul je daar straks je voordeel mee doen. Op een kampeergelegenheid zijn veel onbekende en onverwachte prikkels. Het is er levendig en een drukte van jewelste. Ga je voor het eerst, boek dan bijtijds een standplaats of vak uit de loop. Alleen een lakmoesproef kan bevestigen of jullie vakantie waar je intens met elkaar opgetrokken hebt, voor herhaling vatbaar is.
Staycation
Laat de portemonnee het niet toe, of lijkt het je gewoon een uniek experiment om buitenshuis quality time met je hond doorbrengen, kies dan voor een thuisvakantie. Tover je tuin om tot private minicamping. De jeugd helpt mee. Een buitenverblijf bouw je van lakens (gordijnen, dekbedhoezen) die je met wasknijpers aan gespannen lijnen bevestigt. Een boomhut of speelhut van takken en bladeren kan ook doen dienst als nachthuisje. Van een kartonnen witgoeddoos fabriceer je een speelse schuilhut met openingen waar de hond en jij je in kunnen verbergen. Met een zelf ontvouwende pop-uptent die geen scheerlijnen en haringen behoeft, kun je zelfs op het balkon van je appartement bivakkeren. Geen tuin of balkon? Geen nood. Samen met je hond en een zaklamp onder het dekbed of de klamboe is dolle pret en geeft het gewenste saamhorigheidsgevoel. Voor het klepraam waar wolken voorbij spoken, huilen jullie gezamenlijk naar de felverlichte volle maan, staren jullie eindeloos naar de sterren en snuiven jullie vakantiegeurtjes op.
Op de camping
Kamperen is een perfecte
combinatie van beweging (buiten zijn), plezier en avontuur. Via internet
knobbel je van te voren grondig uit aan welke faciliteiten de hondvriendelijke
camping en de omgeving moeten voldoen. Aanwezige voorzieningen zoals: te huren mobiele afzettingen voor vrije beweging rondom tent of caravan,
een hondenstrand, hondenspeeltuin, terrein voor sanitaire stops, een (omheind)
uitlaatgebied waar honden veilig los mogen gaan, een hondendouche voor een schoon binnenverblijf.
De ligging van de camping is bepalend voor de activiteiten. Wil je boslucht inademen dan heb je veelal te maken met teken. Kies je ervoor om ’s nachts onder een heldere hemel met een oceaan aan sterren bij zand en zee te vertoeven, dan zoek je overdag (het hete of winderige) strand en duin op. Een (stilstaande) zoetwaterbron zoals een meer ter verkoeling, trekt overvloedig muggen aan. Informeer naar de basisregels op de camping van jouw keuze. Zaken als hoeveel stuks je mee mag nemen, rassendiscriminatie, of in welke seizoenen honden welkom zijn, vergelijk je voor je reserveert. In het hoogseizoen als de tent vol is, gelden soms andere regels. Tarieven verschillen vanwege prijs-kwaliteitverhouding en op populaire campings hebben huisdierloze gasten soms zonder pardon voorrang. Noteer adres en telefoonnummer van een dierenarts in de buurt voor noodgevallen. Stel thuis vast een digitale opsporingsposter met duidelijke foto samen die je onmiddellijk kunt laten afdrukken om overal op te hangen als je hond de weg kwijt is.
Of jullie onder zeil of onder dak verblijven, zal de hond veelal worst wezen. Van belang is dat jullie er zijn, dat er gebarbecued wordt en dat hij redelijk koel en beschut kan rusten. Bomen of de luifel filteren zonlicht en houden de boel droog. Laat de hond na de lange rit uitkuren, terwijl jullie je settelen. Mocht een beter wetende buurman de tent mee willen opzetten, maak dan alvast een kennismakingsrondje met de hond in de omgeving. Vanzelfsprekend bezorgen campinggasten elkaar zo min mogelijk overlast. Een opgevoede sociale hond die niet onnodig blaft en die bij voorkeur buiten het campingterrein zijn behoefte doet, is een ware ambassadeur voor alle honden. Zouden vakantievierders met kinderen beseffen dat voor hen hetzelfde geldt?
Slaapopties
De hond in de auto laten slapen is af te raden omdat je geen zicht op ‘m hebt. Daarbij is er het temperatuurprobleem: is de auto voldoende koel en geventileerd? Bij opengeschoven autoraampjes bestaat het risico van diefstal. Bovenal is een auto voor de hond een te behappen object om te verdedigen en te bewaken. Waarschijnlijk zal jouw 'alarmsysteem' bij elke voorbijganger met of zonder toiletrol in werking treden. Het meest voor de hand liggend is om de hond veilig bij zijn vertrouwde baas(jes) te laten slapen. De kans dat hij dan van zijn ereplaats uit de tent gelokt wordt, is praktisch nihil. Als de flappen van een bescheiden een- of tweepersoonskoepeltje opengeritst zijn, kan de hond voor de ingang posten. Hier kleeft echter de kans van onrust (voor beiden) aan. Onder de blote hemel staat de hond bloot aan weer en wind, naderend onweer, prikkels van buitenaf, beperktere bewegingsvrijheid door de lijn die aan de verankerde grondpen verbonden is. De mogelijkheid dat de hond zich los wurmt of de lijn doorbijt en wegloopt is aanwezig. De hond heeft in ieder geval een isolerende zachte onderlaag zoals de meegenomen mand of een uitrolbare reisdeken nodig tegen optrekkende koude en vocht. Ik heb zelfs weleens twee hondjes op een opgevouwen picknickdeken in de bolderkar zien maffen.
Insecten
Gezoem en geprik. Niets zo irritant als
een doorwaakte plaknacht door vampierende vrouwtjesmuggen. Jij hebt je goed
beschermd met een smeerseltje of spray. Bij gebrek aan een makkelijke maaltijd
steken bloeddorstige muggen hun zuigsnuit net zo lief in de dunne, gevoelige en
weinig behaarde hondenhuid. Meestal zal dat slechts een zwellinkje tot gevolg
hebben dat zich uitbreidt als de hond eraan krabt. Wapen jullie met
insectenlamp, klamboe, horren, en een elektrische vliegenmepper tegen de
bloedzuigers.
Rondom de Middellandse Zee en in landelijke gebieden of beboste zones van zuidelijk Europa (en Azië, Afrika en Zuid-Amerika) kan de Phlebotomus, bekendstaand als zandvlieg, ziekten overbrengen. Deze muggenfamilie draagt de wel te behandelen, maar niet te genezen Leishmaniose over. Deze door besmetting met een parasiet veroorzaakte aandoening treft de huid, slijmvliezen, lever, milt of klieren naargelang de ontwikkelde vorm. Preventie is gebaseerd op het voorkomen van gestoken worden. Dat kan met behulp van het dragen van een speciaal daarvoor ontwikkelde tekenband.
