VEILIG ZWEMWATER

Bij aangename watertemperaturen is zwemmen een plezierige en verfrissende uitspanning. Het is gezond voor mens en hond. Bovendien verbeteren zwemslagen mobiliteit, stabiliteit, coördinatie en conditie. Zomerse waarden nodigen honden extra uit om het water op te zoeken. Dompel je eerst onder in waterweetjes en ga dan veilig baden.

Blussen

Zonnige temperaturen boven de 15 graden vinden honden al warm. Honden transpireren nauwelijks. Zij voeren voornamelijk hun lichaamswarmte af door hijgen (warmte wordt via ademhaling aan de omgeving afgegeven), en door geheel plat op een koude ondergrond te gaan. Tussen het verliggen, zal de hond willen drinken: door het hijgen, verliest hij immers vocht. Verkwikkend zwemwater (H2O dat kouder is dan de omgevingslucht) is een van de oplossingen om te blussen, mits de hond minimaal met de buik, oksels en liezen onderstaat. De voetzolen bevatten te weinig zweetklieren om een heel hondenlijf af te koelen. Enkel pootjebaden (alleen de voeten in het water) is weinig zinvol; de bloedvaten in de onderpoten zullen toeknijpen. Tip: koel een watervrezende oververhitte hond af door een nat strandlaken over hem te draperen.

Aquatherapie

Op het droge maakt een hond abrupte bewegingen zoals plots afremmen. Tijdens het zwemmen bewegen gewrichten vloeiend en zonder dat ze belast worden. Vooral voor (senior)honden met artrose is het een gezonde manier om in beweging te blijven. Beweging vormt meer gewrichtsvloeistof dat het kraakbeen voedt en de gewrichten smeert. Sterke spieren laten gewrichten goed op elkaar laten aansluiten. Daarnaast masseert stromend water de spieren én ondersteunt zout zeewater het helingsproces bij huidproblemen. Het trainen van de spieren gebeurt bij: waden (je hond loopt of wiegt in water dat tot net onder of aan zijn schoft reikt), tegen stroming of golven in te laten lopen, en zwemslagen maken met de voetjes van de vloer - er zijn controlfreaks die per se contact willen houden met de bodem en een teentje aan de grond houden. Heeft jouw hond de zwemmanie te pakken? Zwemmen put uit, bouw langzaam uithoudingsvermogen op.

De gevaren van open water

Voor honden bestaan er helaas vrijwel geen speciale officiële zwembaden. Je bent afhankelijk van natuurbaden zoals zee, rivier(arm), diep, kanaal, vijver, meer en vennetje. Kies voor bewegend water dat minder gevoelig is voor het ontstaan van ziekmakers. Te hard stromend water brengt het gevaar met zich mee dat de hond afdrijft. Onderstroming kan een hond onverwacht meesleuren. Zwemmen aanleren doe je bij voorkeur in een overzichtelijke en spiegelgladde plas met een langzaam aflopende oever waar de hond eenvoudig het water in en uit kan. Een tuig kan een handig hulpmiddel zijn om de hond vast te houden, uit het water te vissen of om een lange lijn aan te knopen. Bij het dragen van een halsband of tuig bestaat het risico om ergens achter te blijven haken. Schat zelf in wat in die specifieke situatie wenselijk is.

Denk aan de omgeving

Leer je waterrat dat hij niet zonder meer het water in mag, maar pas als jij dit toestaat. Want van tevoren moet jij tot op de bodem uitzoeken of er zich geen obstakels in het water bevinden. Denk hierbij aan: gedumpte winkelwagentjes of fietsen, rechtopstaande palen, takken, puntige keien, glasscherven et cetera. Alleen op jouw signaal erin dus. Oefen het goed, het kan zijn leven redden.

Honden die op een plezierjacht vertoeven, doe je bij voorkeur een zwemvest om. Het is een geschikte drijfhulp voor honden die niet in het bezit van een zwemdiploma zijn, of die van schrik vergeten hoe het ook alweer zat met de borstcrawl en schoolslag, wanneer ze pardoes in het water terechtkomen. NB Niet elke hond kan automatisch zwemmen, bovendien zijn er verschillende technieken bekend bij individuele rassen zoals al watertrappelt en rondturend vooruitkomen. Pups en jonge honden hebben nog een geringere spiermassa dan volwassen honden. Ze hebben minder kracht en raken sneller vermoeid. Laat ze liever wat poedelen en spelen in laag water. Bouw het zwemmen vanaf een leeftijd van ongeveer 7 maanden langzaam op.

De kwaliteit van het zwemwater

Filmachtige laagjes op of kleuring van het water kunnen duiden op bacterievorming. Helder of troebel water zegt niets over de betrouwbaarheid van het water. Riskante chemicaliën bijvoorbeeld laten water zuiver ogen, terwijl modder onschuldig drabbig water verdacht maakt. Bij aanhoudende temperaturen tussen 20 en 30 graden in combinatie met windstil weer steekt blauwalg (cyanobacterie) de kop op. Vooral stilstaand water dat veel stikstof en fosfaat bevat en weinig (zuiverende) waterplanten is ontvankelijk. Blauwalg herken je aan de stinkende olieachtige groene brij met het blauwkleurige schuim. Al drinkt je zwemmende hond niet van het water, hij kan later bij het droog/schoon likken van de vacht toch gifstoffen binnenkrijgen. Symptomen zijn: geïrriteerde huid en (ernstige) maag- en darmklachten. Spoel je hond sowieso na elke duik thuis zorgvuldig met schoon water af.

De ziekte van Weil (Leptospirose) is een zoönose. Voornamelijk stilstaand water (zoals beken en sloten) en vochtige (landbouw)grond kunnen besmet raken met urine van geïnfecteerde dieren (onder andere rat, egels, rund, paard, varken). Dankzij het vaccinatiebeleid komt Leptospirose bij honden weinig voor. Symptomen van besmetting zijn nier- en leverfalen wat zich in eerste instantie uit in een afnemende urineproductie en braken/diarree.

Honden zijn weinig gevoelig voor botulisme. Toch is het onverstandig om je hond in het water te laten als er dode vissen in drijven of als er dode vogels langs de kant liggen. Waarschijnlijk zijn de dieren overleden aan een overdosis binnengekregen gif dat zorgt voor een blokkade van de signaaloverdracht van zenuw naar spier wat uiteindelijk leidt tot verlamming. Aan de kadavers snuffelen of ervan snoepen en aan besmet water laten lebberen, voorkom je vanzelfsprekend.

Olievlek? Net als jij waarschijnlijk, heb ik me menigmaal afgevraagd waar de olie die op poeltjes in natuurgebieden drijft vandaan komt. Ik hield er in ieder geval de honden altijd verre van. Was de door de bossen scheurende pick-uptruck van de boswachter de boosdoener of motorcrossers? De oorzaak bleek iets genuanceerder, nadat ik bij Stichting Natuurmomenten had geïnformeerd. Olievervuiling middenin de natuur is meestal loos alarm. De vliesje op het water is geen olie, maar afkomstig van bacteriën die ijzer afbreken. Je ziet het vaak in gebieden met kwelwater - kwelwater is ijzer bevattend water dat uit de aarde opborrelt. Bij twijfel bestaat er een handig testje. Steek een stokje of je vinger in het water. Bij olievervuiling vloeit het vlies snel dicht, bij ijzerbrekende bacteriën blijft het open staan.

Waterwild

Honden kennen hun eigen grenzen niet tijdens plezier maken. Voor de ene hond zijn watervogels totaal oninteressant. Voor de ander is het zonder nadenken in het diepe springen en erachteraan. En honden die graag rondsnuffelen op plekken waar de eendjes worden gevoerd om een graantje mee te pikken, zijn er plenty. Ken je hond. Bouw een vast ritueel in waarbij de hond pas op jouw goedkeuring richting de waterkant mag. Houd een plezierjager onder appel of aangelijnd alvorens hij de 'oceaan' oversteekt, en roep de gehoorzame verstokte zwemmer terug voordat hij (over)vermoeid raakt.

Strand

Bij zomerse hitte doe je de hond geen plezier met een dagje strand. Evenals andere zonaanbidders die weinig gecharmeerd zullen zijn van rondvliegend zand op hun net ingeoliede gebronsde lijf door een uitschuddende vacht. Maak liever een (water)wandeling in de schaduw, nachtelijke uren, en tijdens koele uren als de zon niet hoog aan de hemel brandt. Neem in elk geval bij een strandwandeling drinkwater mee (of blijf in de buurt van een drinkwaterpunt). Houd je (niet ingeënte) hond uit de buurt van een zieke of dode zeehond. Zeehonden kunnen besmet zijn met het dodelijke zeehondenziekte virus dat verwant is aan de hondenziekte.

Watervergiftiging

Bij het populaire naar de straal uit de tuinslang snappen, ligt watervergiftiging op de loer. Evenals bij het wild en woest het water doorklieven om het weggeworpen speeltje op te halen. Ongewild wordt je hond een ferry die met geopende laadklep ongemerkt water maakt. Met zout en zoet water en drinkwater moet een hond matigen. Door een teveel aan binnengekregen vocht ontstaat watervergiftiging. Het lichaam is niet in staat het water vlot op de juiste manier kwijt te raken, waardoor er allerlei lichaamsprocessen op gang komen waarbij water uit lichaamscellen worden onttrokken. De hond droogt in rap tempo uit en komt hiermee in een levensbedreigende situatie.

Zeewater drinken zullen de meeste honden na de eerste gulzige slok voortaan wel achterwege laten. Onopgemerkt kan door in de branding naar de golven te happen toch zeewater binnenkomen. Zilt water onttrekt vocht uit het lichaam: terwijl je drinkt, droog je uit. Door het binnengekregen zeewater raakt de waterhuishouding ontregeld en de zoutbalans verstoord. Gevolg: de hond voelt zich hondsberoerd – soms moeten honden zo excessief braken dat de dierenarts er aan te pas moet komen. Honden kunnen overlijden aan watervergiftiging.