Dat de alsmaar populairder wordende Australian Shepherds multitalenten zijn, bewijzen de in Nederland (én bij de buren) wereldberoemde Lappi en Pete van creatief trainer Judith Lissenberg. Maar zijn deze alleskunners wel representatief voor hun rasgenoten? En wellicht nog belangrijker: kan iedere eigenaar eruit halen wat erin zit?
Herkomst en geschiedenis
In tegenstelling tot wat de benaming doet vermoeden heeft niet Australië de Australische herdershond gemijnd, maar de Verenigde Staten. Vanwaar dan toch die verwarrende benaming? Het zit zo. De veronderstelling is dat de huidige Australian Shepherd een afgeleide is van herderende en veedrijvende Carea Leonés uit Spaans Baskenland. Tegen het einde van de 19e eeuw emigreerden de schaapherders van daar naar Australië omdat er ginder meer emplooi te vinden was. Begin 1900 zetten Australische Merinoschapen vergezeld van hun twee- en viervoetige herders voet aan wal in het land van de ongekende mogelijkheden. Noord-Amerikaanse fokkers kruisten deze Australische afstammelingen met Europese honden. En zo werden het dus de Verenigde Staten waar de veelzijdige little blue dog zijn American dream waarmaakte als een veelzijdige herdershond voor op farms en ranches. Na WOII liftte de hond mee op het succes van het western horseback riding. Tijdens drukbezochte shows en rodeo’s vertoonde de Australian Shepherd zijn met humor doorspekte kunstjes van ladders beklimmen tot touwtje springen. Sommige van hen drongen zelfs door tot het witte doek van Doggywood oeps Hollywood. In 1957 werd ASCA (Australian Shepherd Club of America) opgericht en in 1991 erkende de AKC (American Kennel Club) de hond. In 1996 honoreerde de FCI het ras met toetreding in groep 1 Herdershonden en veedrijvers sectie 1 nummer 342. De Australian Shepherd, geroemd om zijn aanzienlijk uithoudingsvermogen en zijn sterke hoed- en drijfinstincten, kreeg ‘Aussie’ (slang voor een oorspronkelijke Australiër) als verkorte bijnaam.
Karakter
De vriendelijke en vrolijke Australian Shepherd is gelijkmatig van aard, leergierig, smart, eigengereid, oplettend en waaks – je eigen erf of stock beschermen door een indringer in de broekspijp te hangen hoort bij het recht op zelfverdediging. Zijn loyaliteit behoort zijn familie toe. Hij is dus op en top Amerikaans. Bij het starten van een nieuwe dag is het rise and shine. Zijn vertrouwen in eigen kunnen is big: niets lijkt hem onmogelijk. Zijn nosy neus dwingt de zelfstandig opererende hond om ongevraagd op onderzoek uit te gaan. Als workaholic mag saai niet in zijn dictionary voorkomen; laat je deze hond met zijn ziel onder de poot lopen dan wordt hij bijzonder vervelend. En holy cow wat kan die Aus eten. Zijn onstilbare honger verlangt porties in groot-enorm-gigantisch. Geloof je nog steeds niet dat hij toebehoort aan het land van pancakes, bacon and eggs en fast food, doe dan de test: zet hem een kangoeroebiefstuk en een hamburger voor en verbaas je over het resultaat.
Sociaal gedrag
Onderling verstaat het ras zich als geen ander, rasgenoten begrijpen elkaars doen en laten perfect. Dat is ooit ontstaan tijdens de samenwerking bij het veedrijven waar ieder zijn eigen inbreng/taak had: zo’n hele koeienkudde in je uppie bestieren, zou óverdrijven zijn. Daarom nemen veel eigenaars ze meestal in pairs. Bij de introductie van een ander slag is begeleiding noodzakelijk. Australian Shepherds zijn van wezen uit terughoudend naar vreemden. Maar reuen kunnen haantjesgedrag tegenover seksegenoten demonstreren. Besteed daarom veel aandacht aan op welke manier ze met elk individu moeten omgaan. Skip je dat coachen dan blijft de hond neigen naar contactarm. Thuis zal de toegenegen Australian Shepherd graag in dezelfde ruimte verblijven als jij, niet aan je zijde, maar wel in de buurt. De eigengereide hond vraagt zelf wel om aandacht. Ongevraagd voor zijn neus staan voor een aai leidt tot bukken en wegwezen. Hij gaat nu eenmaal graag zijn eigen gang. Het alles-is-van-Bassiesyndroom is geheel van toepassing op de bezitterige Australian Shepherd. Speeltjes en kluifjes zorgen voor een levendige en sluwe (ongemerkte of te laat bemerkte) ruilhandel als er meerdere honden in een huishouden aanwezig zijn: mag ik mijn afgekloven kluif ruilen met jouw big bone? De stoelendans is een gezelschapsspel dat de Australian Shepherd met zijn eigenaar speelt: sta jij van je stoel op, dan springt hij er meteen op: that’s mine! Plaats vergaan, is opgestaan. Vanwege zijn zelfstandig functioneren, heeft hij weinig moeite met een poosje alleen thuis blijven.
Opvoeding
Weet waar je aan begint. De Australian Shepherd is voor ervaren hondenouders. Side
effects zoals overmatig blaffen, hielenbijten, en jagen op bewegende
voorwerpen (bijvoorbeeld langs de tuinafscheiding) wil je liever voorkomen. De
volhouder bezit geen will to please. De spirit
om te wedijveren, is bij hem doorslaggevend. De Australian Shepherd behoort tot
de Pepsi generatie die laat volwassen wordt: lang leve de lol en doen wat je
graag doet. Ondertussen is hij wel bloedfanatiek wanneer hij bezig is. Dat kan
leiden tot een overgestimuleerde hond, omdat de verwachtingen van Aussie
eigenaars vaak erg hoog liggen. Als de Australian Shepherd iets in zijn kop heeft, dan heeft hij dat niet in zijn blokkige bips.
Als iets hem interessant lijkt, wil hij dat grondig uitzoeken en dan brengt
niets of niemand hem van dat plan af. Hij neemt dus zelfstandig beslissingen en
vindt van zichzelf dat hij hier ook toe in staat is. Sure, als working dog in the
old days werd van hem verwacht dat hij de kudde in beweging hield.
Bij het opvoeden motiveer je hem door ‘m uit te nodigen en voldoende
afwisseling (thinking outside the box) in te bouwen. Gooi alles in de strijd
van actief mee- en voordoen tot stemmetjes met een hoog Disneygehalte. Lekkers
is ook een prima opkontje. Opdrachten vervult hij slechts omdat het hem netjes
gevraagd hebt en hij dat leuk vindt. Blijf bij hem op, want de wakkere hond kan
heel charming zijn zin door drijven.
Na gedane arbeid is het goed rusten. Pluspunt van de Australian Shepherd is dat hij een aan- en ausknop heeft. Zit het werk en/of de dag erop dan wentelt hij zich ergens in huis langs
een muur op de rug met de poten in de lucht, of gaat zijwaarts met uitgestrekte
buik en de voetenparen op elkaar liggen.
Commentaar geven op jouw handelen doet de Australian Shepherd via woofi. Als een opdracht of vraag onduidelijk voor hem is, hij iets niet snapt, dan beantwoordt hij dat met een blaf van ‘wat moet je nou’. Kritiek op bepaalde zaken die hem niet aanstaan, blaft hij ‘ik weet verdomd goed wat ik wil en kan en dat is niet wat jij van me vraagt’, of als je te langzaam bent, blaft hij je aan met ‘schiet eens op!’
Beweging
De gedreven werkhond is meer ranch (platteland) dan urban (stads). Hij is nogal ruw en lomp, voldoende lenig om direct van gang en richting te veranderen, en wendbaar genoeg om een trap van de hoeven te ontwijken. Koeien hebben hun hielen nog niet gelicht, of de hond hang erin; een beet is bedoeld om de hoefdieren in beweging te krijgen. Showlijnhonden zijn ietsje minder fanatiek. Voor beide geldt: bied je hem geen actie aan, dan zoekt hij zelf vervangende bezigheden. Een verveelde Australian Shepherd amuseert zich met wat er voorhanden is; dat kan destructieve gevolgen hebben. Tracking (de Aussi is bovenmatig geïnteresseerd in zijn omgeving), reddingswerk, koeien en eenden drijven (in Friesland), reizen, showen, trainen, (ASCA) agility, stockdog, rally-O, obedience, kunstjes en trucs, breitensport, flyball, frisbee, Treibball, doggydance en breinbrekers liggen de competitieve Australian Shepherd goed. Blijf steeds alert dat je niet te veel druk op de hond legt.
Gezondheid
Net als veel rassen kan er bij de individuele Australian Shepherd sprake zijn van (erfelijke) gezondheidsproblemen: HD (heupdysplasie), ED (Elleboogdysplasie), ECVO, en een defect aan het MDR1 (Multi drug resistance 1 gen). Het verplicht testen van fokdieren die aangesloten zijn bij de belangenbehartigers moet verhinderen dat er met dragers wordt gefokt. De uitslag van een DNA test van zijn of haar Aussie is voor elke eigenaar vooral belangrijk wanneer de hond een medische behandeling moet ondergaan. Is het MDR1 gen aanwezig dan is de hond overgevoelig voor specifieke medicijnen, ontwormingsmiddelen, parasietenbestrijders en voor bepaalde narcosemiddelen. Bijwerkingen kunnen zijn: darmstoornissen, vomeren, epileptische aanvallen, in coma geraken en zelfs overlijden.
Verzorging
De Australian Shepherd heeft een cocktail aan staarten: van staartloos tot kwartjes, halve, driekwart en hele. Apart zijn de diverse oogkleuren. Ook de halflange steile of licht gegolfde vacht voorzien van een dikke onderlaag, is een bonte melting pot: blue merle & red merle (deze wordt donkerder naarmate het vorderen van de leeftijd), black tricolor & red tricolor met wisselvallige copper of white mashups. Om de paar dagen de outfit borstelen en kammen volstaat, al zien honden die regelmatig bij de trimsalon komen er pas echt dashing uit.