POLSKI OWCZAREK NIZINNY

Harige honnePON

Tien tegen één dat je als Polski Owczarek Nizinny onderweg wordt aangezien voor een bekendere herderende collega zoals de Bearded Collie, Schapendoes of Tibetaanse Terrier. Gezien de relatief schaarse Polski Owczarek Nizinny populatie in Nederland en de verwantschap met de Bearded Collie die een vleugje PON bevat, is die verwarring zeer aannemelijk. Daarom verdient de temperamentvolle harige honnepon (met of zonder elastiekje in de zichtbenemende warrige pony) deze keer de spotlights.

Herkomst en geschiedenis

Vanwege de moeilijkheidsgraad en de lengte van de officiële naam wordt de Polski Owczarek Nizinny (vertaling: Poolse herdershond van het lage land) in Polen vaak PON genoemd. In Nederland spreekt men doorgaans kortweg van Nizinny of Poolse Herdershond.

Er is betrekkelijk weinig over de historie van de Polski Owczarek Nizinny bekend. Het is een onopgesmukte gezelschapshond, die eeuwenlang op boerderijen in de Poolse bergdalen werkte als gewaardeerd veedrijver en schapenhoeder. Zijn bloedlijnen kunnen teruggevoerd worden tot hoedende Hongaarse herders met gekoorde vacht die gekruist werden met een klein slag langharige hoedende berghonden. Bij deze gebruikshond van eenvoudige boerenkomaf was er destijds nauwelijks sprake van standaardisatie in het exterieur: zijn werkeigenschappen waren het voornaamst. De meeste pogingen om meer gelijkvormigheid te creëren, dateren van na de Tweede Wereldoorlog; vrijwel alles wat voordien gebeurde raakte in die dramatische tijd verloren. Gelukkig waren enkele toegewijde fokkers succesvol in de opleving en de daarmee opkomende populariteit van het ras. Eerst bestond er nog een indeling in klein, middel, groot. Uiteindelijk koos men voor de middenslag zoals die in de FCI-Standaard (rasgroep I. Herdershonden en Veedrijvers. Sectie: Herdershonden) staat beschreven.

Karakter

De beminnelijke Polski Owczarek Nizinny is beheerst, attent, leergierig en gehoorzaam. Hij is pas gelukkig als hij kan werken. Zijn levendige en dynamische karakter vraagt net als elk ras om een standvastige eerlijke en liefdevolle eigenaar. Want naast het drijven en hoeden van dieren (of mensen) kan de onafhankelijke denker ook zijn eigen willetje doordrijven. Het sublieme geheugen waar dit ras om bekend staat in combinatie met zijn bereidwilligheid om zijn eigenaar te gehoorzamen, hebben als resultaat dat deze hond gemakkelijk leert. Vastberadenheid bij de opvoeding en adequaat socialiseren zijn bij dit ras noodzakelijk onontbeerlijk. Bovendien moet de van oorsprong werkende hond een taak krijgen. Hij heeft voldoende beweging nodig om niet rusteloos te worden.

Sociaal gedrag 

Samen thuis met de liefhebbende eigenaar en zijn gezin is voor de toegenegen Polski Owczarek Nizinny het ultieme samenzijn: bij zijn eigen menselijke kudde voelt hij zich het prettigst en toont hij zich een gezelligheidsdier. Voor hen doe hij alles. Op reis maken zijn aanpassingsvermogen en zijn ondernemende geest hem tot een flexibele metgezel. Bijkomend voordeel is dat u uw reisgenoten nooit uit het oog verliest: uw hoeder zorgt – net als de hoofden tellende juf op het schoolreisje – dat de familie bij elkaar blijft. Laat u hem alleen thuis dan kan deze nieuwsgierige en lenige hond bij uw terugkeer voor een onaangename verrassing zorgen. Samen thuis is hij, mits voldoende beweging, rustig. Toch zal deze schattige beer nooit uitgroeien tot een kleine kalme schoothond. De karaktertrek die men niet bij hem zou verwachten is de kolder in de kop. De Polski Owczarek Nizinny vindt het heerlijk om gek te doen, clowneske strapatsen uit te halen de lachers op zijn poot te hebben. Bezoek zal luid worden aangekondigd, waarmee zijn functie als serieuze waakhond hiermee bevestigd is.

De schapenhoeder van middelbare grootte kan redelijk met kinderen en andere (huis)dieren opschieten. Met kinderen en dieren met wie hij vanaf zijn prille begin is opgegroeid en die op zijn terughoudende aard anticiperen, gaat hij goed om. Binnen uw gezin is hij graag de enige hond. Wilt u toch samenleven met een geringe hondenschare, dan geniet zijn eigen ras zeker de voorkeur. Uw hond is dol op uw aandacht. De aantrekkelijk Polski Owczarek Nizinny poseert graag voor kiekjes waarbij de wind zijn lange manen gestroomlijnd achterwaarts blaast, met een uithangende tong als teken dat hij ontspannen plezier aan zijn inspanning beleeft, of grappig zittend met een gekortwiekte kuif.

Onderweg zal de hond met soortgenoten, indien hij ze onmogelijk kan ontwijken, vriendelijk omgaan. De Polski Owczarek Nizinny is een verantwoordelijke hond die alleen op provocatie zal happen of snappen. Hierbij kan men de kanttekening plaatsen dat zelfbewuste reuen met een groot ego hun mannetje kunnen staan tijdens een bedreigende bejegening. Mocht een opponent zich laten verleiden tot een kortstondig robbertje dan is uw hond door zijn overvloedige beharing zichtbaar in het voordeel qua eventueel op te lopen bijtwonden.

Ook de socialisatie naar mensen toe is een dringende vereiste, want door de bank genomen staat de Polski Owczarek Nizinny redelijk sceptisch tegenover vreemden. Het voorkomen van happerig worden naar de hielen richting onbekenden die hij wantrouwt, is een verplicht aandachtspunt bij zijn opvoeding. Ooit gebruikte hij deze typische kuddehoedende tactiek bij de dieren op de boerderij en klaarblijkelijk is dit in zijn systeem blijven hangen. Vreemden observeert hij terwijl hij zich afzijdig houdt, of hij gedraagt zich tegenover hen terughoudend. De hond zal niet gauw een onbekende gaan begroeten – een pre voor passanten tijdens het natte buitenseizoen. Het zal u gezien zijn gereserveerde aard verbazen maar onder de Polski Owczarek Nizinny bevinden zich therapiehonden (voorheen aaihonden). Zo ziet u maar dat een algemene rasbeschrijving niet alles zegt over het individuele karakter van een hond.

Opvoeding en beweging

Als u de Polski Owczarek Nizinny overtuigt dat uw manier van doen de juiste wijze van opvoeden is, dan is hij welwillend en redelijk eenvoudig te trainen. Want een ding is zeker: de betrouwbare leerling wil zijn meester graag gelukkig zien, ondanks het feit dat hij verdomd goed in staat is zelfstandige beslissingen te nemen. Het ras reageert goed op een stevige, maar rechtvaardige gehoorzaamheidstraining. Wilt u er echt zeker van zijn dat de PON uw opdrachten begrijpt, dan spreekt u hem liefst toe in zijn eigen taal. De vaakst gegeven commando’s voor uw psow (hond) in de Poolse vertaling zijn: blijf - zostañ, zit  - siad, af - leżeć, naast  - noga, hier  - chodz. Uiteraard prijst u hem veelvuldig met braaf. In het Pools klinkt het dan: dobry pies. ‘Goed zo’ is brawo.

Gezien zijn achtergrond is het meer dan begrijpelijk dat de ruige hond het landleven en de natuur zonder aarzeling verkiest boven een benauwend leven in stedelijk gebied. De gezelschapsvariant kan best aarden in de stad. Deze actieve hond met zijn levendige gang is graag buiten in beweging: hoeden en drijven, en wandeltochten waarbij hij vrij kan rennen. Maar let op: wordt de ‘hielenhapper’ in zijn ogen geprovoceerd of getriggerd, dan is hij slechts een stap verwijderd van op geheel eigenwijze blaffend en happend proberen mensen of dieren te hoeden. U als eigenaar van deze actieve werkhond moet dus zorgen voor gewenste activiteiten om zijn energie in goede banen te laten leiden. U kunt uw hond inzetten als schapenhoeder. Hij waardeert bedrijvige spelletjes zoals frisbee. En u doet hem bijna geen groter genoegen dan samen de agility of behendigheidsport te beoefenen. Maar als u eigenaars vraagt wat is zijn ultieme hobby dan is het eensluidende antwoord: balletjesgekte. Apporteren, rollen, proberen lek te bijten of er gewoon smakelijk op sabbelen en kauwen. Voor alles wat een hond met een (tennis)bal kan doen, is hij in.

Gezondheid

Over het algemeen is de Polski Owczarek Nizinny een gezond en sterk ras dat een gemiddelde leeftijd kan bereiken van 12-15 jaar. Sommige lijnen kampen met een aanleg voor erfelijke aandoeningen zoals: heupdysplasie (HD), allergieën, oogziekten zoals Retinadegeneratie of Progressieve Retina Atrofie (PRA), en Patella luxatie.

HD (Heupdysplasie) betekent letterlijk: heupmisvorming. Het komt voor bij (middel)grote rashonden, bastaards en kruisingen. HD is een door erfelijke factoren (25%) en uitwendige invloeden (voeding en onstuimigheid van de hond) bepaalde ontwikkelingsstoornis van de heupgewrichten. Doordat er te veel beweeglijkheid tussen dijbeenkop ten op zichte van de heupkom is treedt vervroegde slijtage in het heupgewricht op die uiteindelijk leidt tot pijnlijke artrose.

PRA, Progressieve Retina Atrofie of retinadegeneratie is een groep van netvliesafwijkingen die tot blindheid leidt. Het begint meestal met slecht zien in het donker (nachtblindheid) en leidt uiteindelijk na enkele jaren tot volledige blindheid. Er bestaat geen behandeling voor PRA. PRA ontwikkelt zich vaak pas na het derde of vierde levensjaar. Voor die tijd is er aan de hond niets te merken en bij het oogonderzoek ook niet te zien. Voor een aantal rassen, waaronder het Vlinderhondje, bestaat er nu een DNA-test, waardoor bij pups al is vast te stellen of de hond genetisch vrij is of dat er een kans is op dragerschap of lijderschap.

Patella luxatie is een van de meest voorkomende orthopedische aandoeningen: het van de plaats schieten van de knieschijf, waarbij deze naast het gootje kan komen te liggen waar hij normaal in hoort te zitten. Het vaakst komt de incidentele (habituele) vorm voor, waarbij de knieschijf naar binnen schiet. Men onderscheidt verschil in ernst (graad) en richting waarin de knieschijf zich verplaatst. Afhankelijk van die mate wordt vastgesteld of er sprake is van overgangsklasse dan wel graad 1 t/m 4. Bij de laatste is er sprake van een voortdurende verplaatsing van de knieschijf waarbij deze niet eens meer op zijn plaats te krijgen is.

Verzorging

De Polski Owczarek Nizinny heeft een lange dikke vacht met een zachte ondervacht waardoor hij binnenshuis een koele omgeving prefereert. Alle vachtkleuren zijn toegestaan, maar wit met grijs of zwart, of volledig grijs komen het vaakst voor. Zijn lange rommelige jas vraagt om vervilten te voorkomen minstens een wekelijkse zorgvuldige borstelbeurt. Hiervoor moet u al gauw een uurtje of anderhalf uit trekken. Bijzonder gevoelige, snel klittende plaatsen bevinden zich achter de oren, op de oorflappen, wangen, onder de kin, rond de mond, hals ellebogen, oksels, binnenkant en achterholte van de dijen, buik, geslachtsstreek rond het scrotum en vóór de penis. NB Sommige eigenaars scheren onzichtbare plekken zoals buik en oksels.

Voor het grondige terugkerende borstelritueel (echt een hele kluif) schept u ideale omstandigheden zodat het voor uw hond telkens weer relaxt genieten wordt. Start met het inbouwen van wellnessmomenten bij uw (vermoeide) pup. Behaaglijke borstelbeurten intensiveren de band en het vertrouwen tussen u tweeën. Laat de ontspannen hond in zijligging op een voor u handige werkhoogte tafel rusten waar u vooraf een antislipmat op heeft gelegd. Wanneer u rustig en zonder aan de haren te trekken borstelt, zult u daar beiden zijn hondenlevenlang profijt van hebben. Zijn vacht sprayen met antiklit voor aanvang van het borstelen vergemakkelijkt het karwei. Bij regelmatig onderhoud is een grote beurt onnodig. Voor een schoen vacht kunt u uw hond eens in de twee maanden in bad doen. Bezit u geen engelengeduld? Breng dan elke zes weken een bezoekje met uw hond aan de professionele trimsalon.

De Polski Owczarek Nizinny is gezegend met twee belangenbehartigers: De PONClub: www.nizinny.nl en Polski Owczarek Nizinny Verbond Nederland www.nizinnyverbond.nl