FINSE SPITS

Finse Spits, de toon(ladder) is gezet

Voor de hond uit Suomi, zoals de Finnen hun 'merenland' zelf noemen, met zijn 180.000 meren en uitgestrekte bossen is Nederland met zijn aangelegd en beperkt groen best behelpen. Aan de liefhebbende eigenaar de enerverende opgave om ons grondgebied te Finlandiseren.

Herkomst en geschiedenis

De Finse Spits is het oudste, en sinds 1979 officiële, nationale ras van Finland. De Finse spits heeft nogal wat naamsveranderingen doorgemaakt; niets zo veranderlijk als de Fin zou een toepasselijk spreekwoord zijn (waarover later meer). Tot circa 1880 werd de jachthond aangeduid als haukkuva lintukoira (blaffende vogelhond). In 1892 werd de eerste rasstandaard opgesteld en werden zijn werkzaamheden toegespitst op de jacht op korhoen, auerhoen en sneeuwhoen. In 1897 werd de rasstandaard herzien en ging de hond Suomenlainen pystykorva heten. Die benaming veranderde in 1946 vervolgens in Suomenpystykorva (Finse hond met rechtopstaande oren). De Nederlandse eerstelingen vanaf 1949 heetten Finse Keeshond. Tegenwoordig houden we het op Finse Spits. In 2006 werd er in Moskou een overkomst ondertekend, waarin is vastgelegd dat de Finse Spits en de Karelo-Finse Laika (waarschijnlijk ooit hetzelfde ras) voortaan saampjes door het leven gaan als Finse Spits: FCI Groep 5 Spitsen en Oertypes sectie 49 nummer 2.

De bruinrode krulstaart uit het Hoge Noorden is een jachthond die wild dat bomen invlucht opspoort, opstoot en door middel van strategisch stemgebruik (denk: blaf) stelt. De speciale jachtblaf weerhoudt de vogel ervan weg te vliegen. Zo kan de jager kortvleugelige bosvogels tot op schootsafstand naderen. Voor het opsporen van ander wild als de marter en eekhoorn, en voor de jacht op eland en beer draait de Finse Spits zijn poot niet om. Hij kan de hele dag jagen, omdat hij niet in vol tempo rent. Susi noemen de Finnen de volharding om een langdurige taak te voltooien. In Nederland neemt de Finse Spits ter vervanging van het Noord-Europese wild genoegen met surrogaat zoals fazant, eend, konijn, eekhoorn, mol of muis. Zelf vangen is er trouwens zelden bij, hij hoort bij de gestelde prooi vandaan te blijven.

Karakter

Lemma om het complexe karakter van de zeldzame hond te ontleden.

• Een energiebom die veel afleiding en beweging nodig heeft die is toegespitst op de nieuws vergarende neus. De meeste honden(rassen) hebben een doorsnee batterij, de Finse Spits heeft dezelfde als het Duracell konijntje.
• De kleine zelfstandige wil graag ongebonden zijn eigen gang gaan. Zijn bandeloze houding: loop mij maar achterna.
• Vocaliteit: de expressieve babbelaar kletst je de oren van het hoofd. Zou het komen door   de nogal zwijgzame Finse bazen? Tegenpolen trekken elkaar immers aan. Jodelen is een van de sprekende vaktermen.
• Het meesterbrein wordt voor eigenwijs aangezien, maar beschikt over vossenfinesse.
• Ongeduldig: er is nog zoveel te doen. Tijdens het wachten op een handeling van jouw kant, zingt de Finse Spits je hele notenbalken toe. Als hij ergens mee bezig is, blaft hij van opwinding.
• Loyaliteit: als het tussen baas en hofhond koek en ei is, is hij hondstrouw. Forticiferen is voor een hond die volledig aan zijn trekken komt, onnodig. Bovendien graaft hij liever onder de omheining door dan er overheen te ontsnappen.
• Empathisch: De Finse Spits voelt stemmingen aan als geen ander.
• Gevoelig. Hij is een open boek voor zijn baas die de moeite neemt om hem te lezen. Interpreteer je hem verkeerd, houd je ‘m voor de gek, of zeg je één enkel lelijk woord, dan is de gevoeligerd ontstemd.
• De zo vaak in rasbeschrijvingen aangevoerde afstandelijkheid valt niet te rijmen met de realiteit. In zijn geboorteland was de vroegere generatie (met landgenoot Finse Lappenhond) al legendarisch als kruik om ’s nachts de koukleumende gezinsleden warm te houden. Aan het aantal honden kon je zien hoe hard het gevroren had. In ons land liggen hun nazaten net zo gezellig bij ons en bij elkaar in een ruimte, al heeft ieder dikwijls zijn eigen comfortabele ligpuntje.

Sociaal gedrag

Het hangt finaal van de opvoeding af of de individuele hond graag wordt aangehaald of niet. Om hem om te toveren tot een knuffelbeer, besteed je vanaf pup veel tijd aan zijn socialisatie en betrek je ‘m bij het gezinsleven. Dat dit werkt, bewijst de natuurhond in de Nederlandse praktijk. Zijn feilloze fingerspitzengefühl gebruikt hij bij zijn waardevolle job als aaihond bij ouderen en ernstig dementerenden en als lotusslachtoffer bij dieren-EHBO. Hun doen en laten verschilt sterk per individu, zoals al eerder aangehaald. Waar therapiehonden geen genoeg krijgen van kriebelen en kroelen, draait de ander zijn kop al weg bij iemand die alleen al aanstalten maakt om te gaan aaien. Fladderende duiven die het wagen zijn luchtruim te schenden, worden door de oplettende waker uitgeblaft. Hoewel de Finse Spits geen verdediger is, kun je je wel voorstellen dat denkbare inbrekers bij zijn klinkende waarschuwing aan de grond genageld blijven.

Generaliserend wordt het in de binnenwereld rustige gezelschapsdier hier terecht versleten als kindervriend. Kinderen vallen op hun beurt voor ‘de rode vos aan een touwtje’. De Finse Spits kan prima overweg met andere honden. De Finse Spits is rechtdoorzee. Hij is beleefd en verwacht dat de honden die hij ontmoet net zo aan etiquette hechten als hij. Mocht een brutaaltje zich lomp of opdringerig gedragen, dan wordt die zonder pardon op zijn nummer gezet: doe effe normaal. Omdat hij zichzelf goed kan amuseren, klooit of keet hij zelden met andere honden of met de eigen soort (wel als clubje jagen), maar uitzonderingen bevestigen de regel.

Opvoeding en beweging

Menige aspirant-koper raakt door het mooitje in vervoering en wil hem voor zijn schoonheid aanschaffen. Echter de gauw verveelde Finse Spits is geen hond voor groentjes. Voorkennis, verdieping in het ras, plus de brede voorlichting van de fokker screenen je geschiktheid. Wanneer de Finse Spits een eentonig leven moet lijden, je leest het goed, kan hij uit protest onder andere overmatig gaan blaffen.

Om zijn complexie te 'temmen', moet je beslist finetunen op zijn buitengewoon gevoelige aard en intuïtie. Dat houdt in: je aan ‘m binden, (de hond maakt integraal deel uit van het gezin) eerbied en respect tonen, en veel van hem houden. Dan nóg mag je geen absolute gehoorzaamheid verwachten. Hij is en blijft een onafhankelijke vrijbuiter vol jachtpassie die niet in een keurslijf gedwongen wil worden. Maar met liefde en bijna bovenaards geduld zijn Gedrag & Gehoorzaamheidsdiploma’s bereikbaar. Trainen doe je zonder druk, in korte sessies, en in wisselende vormen. Het moet vooral leuk en interessant zijn om mee te doen. Mee uit, jagen, snuffelen, mantrailen, behendigheid, detectielessen, zweetwerk, pootjebaden (sommigen durven het aan om te zwemmen) en modderen, langs of voor de fiets draven, en graven naar konijnen en engerlingen zijn geliefde bezigheden. Hersenkrakers oplossen en overdagdutjes slepen de Scandinaviër door hete zomers. Bij warm weer volg je voor wandelingen het tropenrooster. Bij onder nul temperaturen komt de hond tot leven. De Finse Spits kan goed tegen kou, zelfs tot min 25.

Als uitlaatklep geniet de natuur zijn voorkeur. Het Finse landschap bezit een nauwelijks te beschrijven feeërieke charme. In alle vrijheid gaat de Finse Spits welhaast mystiek in het natuurschoon op. Of jullie nou samen het veld intrekken of bossen bezoeken, hij is virtuoos in het ongezien parallel aan je lopen. De Finse Spits weet perfect waar de baas is. Andersom? De baas vraagt zich regelmatig af waar de hond die zijn neus gebruikt om te jagen, uithangt. De Finse Spits ontgaat niets, hij gaat zelf op onderzoek uit in plaats van wachten tot er iets in zijn vizier komt. Onvermoeibaar volgt de wendbare, hazige haakse hoeken makende jachthond het ingeslagen pad. De Finse Spits is een hond die opgehaald moet worden en niet vanzelf of eenvoudig op commando terugkomt. Het beste wat je kunt doen, is een prettig samenwerkingsverband aangaan met je Finse Spits.

Gezondheid

Patella Luxatie en epilepsie zijn voorkomende gezondheidsproblemen bij dit ras.

Patella luxatie is een van de meest voorkomende orthopedische aandoeningen: het van de plaats schieten van de knieschijf, waarbij deze naast het gootje kan komen te liggen waar hij in hoort te zitten. Het vaakst komt de incidentele (habituele) vorm voor, waarbij de knieschijf naar binnen schiet. Men onderscheidt verschil in ernst (graad) en richting waarin de knieschijf zich verplaatst. Afhankelijk van die mate wordt vastgesteld of er sprake is van overgangsklasse dan wel graad 1 t/m 4. Bij de laatste is er sprake van een voortdurende verplaatsing van de knieschijf waarbij deze niet eens meer op zijn plaats te krijgen is.

Epilepsie is een aandoening die zich voordoet in een grote variatie van aanvallen en frequenties. Het is een redelijk vaak voorkomend neurologisch probleem bij honden. Bij een epileptische aanval vindt een ontsporing van de elektrische hersenactiviteit plaats. Dit leidt uiteindelijk tot een soort ontlading in de hersenen. De frequentie van de aanvallen kunnen variëren tot eens in de zoveel jaar tot enkele weken of zelfs dagen.

Verzorging

Spatsies heeft de attractieve hond niet. De dubbele vacht is eenvoudig in onderhoud. Zonder dat de strijkbout eraan te pas hoeft te komen, zit zelden een haartje verkeerd. Af en toe een keer de borstel door de weelderige waterafstotende vacht volstaat. De Finse Spits met de bontstola is katachtig schoon op zichzelf. Ruwweg een (reu) of twee keer (teef) per jaar voltrekt zich de onontbeerlijke ontbossing: van wollige warme rossigheid tot uitgekleed. Pups vertonen uiterlijke gelijkenis met vossenwelpen: ze worden met donkergrijs/zwart/bruin haar geboren. De definitieve kleur verschijnt pas na vier maanden. De bovenste haren zijn stug (van binnenhonden meest zacht) en in verschillende tinten van bruinrood tot honing. De beharing aan de binnenkant van de oren, op de wangen, kin, borst, buik, benen en de achterkant van de dijbenen en op de staart zijn lichter van kleur. Een gezonde Finse Spits blijft tot op hoge leeftijd actief en goed geconserveerd.

De belangen van de Finse Spits worden behartigd door Scandia, Vereniging van Liefhebbers en Fokkers van Scandinavische Spitshondenrassen: www.scandia-rasvereniging.nl