De Zwitserse Witte Herders die ik ken, en dat zijn er een zwik, zijn inventieve honden. De een speelt op het erf met de witte geitenbok die tot de familie behoort (nah Klar, het is toch mijn weißer Bruder!), de ander steelt en plundert in dat ene onbewaakte moment de koelkast (met een Vorliebe für Emmentaler), een volgende neemt in het donker de benen (geprepareerde deuren met omgezette klinken worden vaardig geopend) en jaagt stürmisch de buren de stuipen op het lijf als plots opdoemend wit spook.
Herkomst
en geschiedenis
De grondlegger van de witte herder is de
Duitse Herder. Voordat er selectief gefokt werd (rond 1880), was het gewoon dat
er in een Duitse Herdernest een witte pup zat. In 1933 werd ‘wit’ verwijderd
van de rasstandaard. Onterecht wezen alle Europese Finger naar de witte Herders als de veroorzakers van (erfelijke)
gezondheidsproblemen en niet naar de angel: het op onverantwoorde wijze
vermeerderen door de groeiende vraag naar Duitse Herders.
De witte hond stond er lang gekleurd op. In 1959 werd hij zelfs uitgemaakt voor albino. Rond diezelfde tijd rees wel de ster van de Duitse schlagerzanger en vermeend albino Heino. Je reinste vorm van rassendiscriminatie! Gelukkig was men in Amerika en Canada toleranter. De eerste aanzet tot het bestaansrecht van een blank ras, werd in 1964 in Amerika bekrachtigd in de oprichting van de Witte Herder Club. De filmindustrie deed de populariteit verder stijgen. In de zeventiger jaren vond een witte reu die aan de basis staat van de nieuwe lichting, asiel in het land van Heidi. Het ‘neutrale’ Zwitserland verleende het ras zijn officiële status. In 1988 zagen in Nederland de eerste twee rasverenigingen het licht. In 1992 werd de Witte Herder als ras in opbouw onder de (foutieve) benaming Amerikaans-Canadese Witte Herder door de Raad van Beheer op Kynologisch Gebied geregistreerd. In 1999 werd dit hersteld en was de naam ‘Witte Herder’ van kracht. Helvetica claimde het ontstaansrecht. Als Berger Blanc Suisse (in Nederland: Zwitserse Witte Herdershond) kreeg de bleekscheet toen de sticker CH op zijn smalle Hintern geplakt. In 2002 was de voorlopige FCI erkenning, in 2011 de definitieve classificatie: FCI 1 groep 1 Herdershonden en veedrijvers sectie 1 nummer 347 een feit. Eindelijk gerechtigheid.
Karakter
Op het getuigschrift van de Zwitserse Witte Herdershond prijken: herzig (vriendelijk), levendig, oplettend, temperamentvol, waaks, bereidwillig, bescheiden, terughoudend (de scheidslijn tussen voorzichtigheid en angst is flinterdun), attent, fijngevoelig, en uitermate aanhankelijk. Ondanks dat de honden aan de buitenkant natuurgetrouwe weergaven van elkaar zijn, verschilt hun innerlijk per individu. Zo heb je de filosoof: de bedachtzame mensachtige hond die door zijn wijsheid elke situatie feilloos weet te doorgronden. De onstuimige Witte van wie de beweeglijkheid soms ingetoomd moet worden, de Streber der gärne lernt und alles besser will, de schotelantenne waarvan de grote rechtopstaande oren niets ontgaan, de malle meiden en jolige jongens die kolderiek de aandacht op zich weten te vestigen door er een dolle boel van te maken, de zachtaardige lieverd die trouw aan je zijde klit (ook op de bank en in bed). Alle types zijn gepermitteerd, zolang de hond maar geen nerveuze aandachttrekker wordt die zijn eigenaar steeds voor de voeten loopt, of die zich zonder duidelijke aanleiding angriffig toont als bipsenbijter. Om een evenwichtige persoonlijkheid te ontwikkelen, laat je het ontvankelijke blancootje vooral gedoseerd en geleidelijk met alles wat hij in zijn latere leven tegenkomt, kennismaken. Of daarbovenop het cliché van de Zwitserse Witte Herdershond met de oorspronkelijke chorzi Hoor die daardoor een krachtige uitstraling heeft, en de langi Hoor knuffelkopie die een hogere aaibaarheidsfactor zou hebben, overeind blijft, is een open vraag. Hoe dan ook, het valt niet te ontkennen dat de süsse Zwitserse Witte Herdershond das gewisse Etwas heeft.
Sociaal
gedrag
Mits goed ingeburgerd, integreert de Zwitserse Witte Herdershond door zijn uitstekende sociale aanpassingsvermogen moeiteloos in allerlei maatschappelijke gebeurtenissen en situaties. De Zwitserse Witte Herdershond is Menschenbezogen. Dat wil zeggen: hij maakt graag deel uit van zijn gezin. Is er gezellig binnenbezoek dan is hij er ogenblikkelijk met zijn Schnauze bij. Met op tafel geplante ellebogen vraagt zijn charme offensieverige blik: Wat gaan we doen? Knuffelen of actie? Onderweg en in zijn eigen Bezirk is de open hond vriendelijk, de voorzichtige waakhond sceptisch. Als ze de vrije hand krijgen, kunnen ze te ver gaan en bezoek of tegemoetkomers aanblaffen, en bij een genegeerde waarschuwing in de broek happen. Bij onverwachte uitvallen zijn het meestal mannen van wie een bepaalde move wantrouwen wekt. De Zwitserse Witte Herdershond schijnt sowieso een voorliefde voor vrouwspersonen te hebben. Zou dit uit erkentelijkheid naar Agatha Burch zijn die de eerste Witte naar Europa haalde? Ansich zijn Zwitserse Witte Herdershonden dol op kinderen. Je zult de hond (en je kroost) hierbij wel moeten begeleiden en sturen, de genegenheid ontstaat niet vanzelf. Met (huis)dieren kan hij prima overweg. Vooral met katten die net zo speels zijn als hij, is het leuk stoeien. Temper zijn geestdrift als hij dieren najaagt, of ongevraagd de kippen of katten gaat hoeden.
Opvoeding
en beweging
De Zwitserse Witte Herdershond die nogal aan zijn eigenaar hangt, zal moeite hebben met eenzaam en alleen achterblijven. Neem de aan jou verknochte hond overal mee naar toe, neem meer witgoed, of besteed er extra aandacht tijdens het grootbrengen. Je atletisch en soepel bewegende kameraad houdt van een uitdaging: je zult hem zowel fysiek als mentaal moeten beschäftigen. De intelligentie (noem het hoogsensitiviteit, als je wilt) van de Zwitserse Witte Herdershond kan hem soms danig in de weg zitten. Het leidt tot bepaalde gedragingen die complex kunnen zijn voor de eigenaar. De gevoelige herder zul je op een zachtaardige manier moeten motiveren, bij de manhaftige zul je wat rechtlijniger moeten zijn. Altijd op vriendelijke en rechtvaardige wijze met iedere hond omgaan, adequaat leiding geven, strikt de regels hanteren, en op de juiste momenten belonen. Veel tijd en energie steken in deze opgewekte, leergierige en sportieve werkhond, is trouwens bepaald geen straf. Want het plezier dat hij daaraan beleeft, draagt hij zo duidelijk uit, dat je graag op zijn uitnodigingen om samen iets te doen, ingaat. Liebhabereien heeft de Zwitserse Witte Herdershond zat. De aaibare gezinshond is dol op beweging, en is altijd te porren iets te ondernemen: mee ( hij heeft al plaatsgenomen in de auto voordat jij überhaupt wist dat je op stap zou gaan), wandelen, rennen, huppelen, zwemmen, baden, modderen, spelen, en kattenkwaad uithalen. De welopgevoede Zwitserse Witte Herdershond kan los van de lijn mee: hij zal zonder te vragen de nabijheid van zijn eigenaars verkiezen boven al het andere. Zie je hem onderweg het heen en weer krijgen, dan weet je dat hij onopvallend oefent voor reddingshond met de zelfbedachte verstoppertjesvariant ‘zoek de familieleden en breng ze bij elkaar’. Die en andere fijne eigenschappen zoals zijn attentheid om te helpen, maken dat de weerbare Wittekruislander geschikt is voor de (recreatieve) uitoefening van beroepen zoals reddingshond, hulphond, blindegeleidehond, therapiehond of alarmhond.
Gezondheid
Aandoeningen die bij grotere rassen en
dus ook bij de Zwitserse Witte Herdershond vaker kunnen voorkomen dan bij
andere rassen zijn: Heupdysplasie (HD) en elleboogdysplasie (ED), Spondylose,
Cauda Equina Syndroom (CES)*
Fokdieren worden, voordat ze worden
ingezet om Nachwuchs te verschaffen, verplicht
getest op HD, ED, DM (Degeneratieve Myelopathie)* en MDR1 (Multi Drug
Resistance 1 - honden met
dit gendefect zijn allergisch voor bepaalde geneesmiddelen ).
*Cauda Equina Syndroom (CES): het
ruggenmerg stopt bij de meeste honden ter hoogte van de 5e of 6e
wervel waar het verdergaat als een bundel zenuwen die lijkt op een
paardenstaart. Cauda Equina is het Latijnse woord hiervoor. Bij CES treedt een
gehele of gedeeltelijke afklemming van die bundel op. Operatief ingrijpen laat,
afhankelijk van de toestand van de patiënt, een gunstig vooruitzicht zien.
*DM (Degeneratieve Myelopathie): een progressieve neurologische aandoening van het ruggenmerg. Het uit zich door coördinatieverlies in de achterste ledematen en incontinentie. Uiteindelijk wordt de hersenschors aangetast, met als gevolg: uitval van vitale functies. De hond lijdt hierbij geen pijn.
Verzorging
De ongeverfde vacht heeft twee
varianten: stokhaar en langstokhaar. Door het jaar heen volstaat de wekelijkse
borstelbeurt. Elk half jaar ondersteun je de rui door met een herdersharkje
losse haren te verwijderen. Edoch een Zwitserse Witte Herdershond die geregeld
de trimsalon bezoekt, zal er nog schöner
uitzien. Want ondanks zijn smetteloze zelfreinigende witte (wiissi) vacht laat Schmutz zijn sporen na.